Dybbuk

dybbuk, Yahudi folklorunda, eski günahları nedeniyle yaşayan bir insanın bedeninde bir sığınak bulana kadar huzursuzca dolaşan bedensiz bir insan ruhu. Bu tür ruhlara inanış özellikle 16.-17. yüzyıl Doğu Avrupa'sında yaygındı. Genellikle sinirsel ya da zihinsel rahatsızlıklardan muzdarip bireyler mucize yaratan bir hahama (ba'al shem) götürülürdü ve onun tek başına dini bir şeytan çıkarma ayini yoluyla zararlı dybbuk'u kovabileceğine inanılırdı.

Bir mistik olan Isaac Luria (1534-72), ruhların kendini mükemmelleştirme görevlerini sürdürebilmeleri için bir araç olarak gördüğü ruh göçü (gilgul) doktrini ile Yahudilerin dybbuk inancına zemin hazırladı. Öğrencileri bir adım daha ileri giderek bir dybbuk tarafından ele geçirilme fikrini ortaya atmışlardır. Yahudi akademisyen ve halkbilimci S. Ansky, Der Dybbuk (1916 civarı) adlı Yidiş dramasının birçok dile çevrilmesiyle dybbuk'a dünya çapında ilgi duyulmasına katkıda bulundu.