Purusha

purusha, (Sanskritçe: "ruh", "kişi", "benlik" veya "bilinç") Hint felsefesinde ve özellikle Samkhya'nın düalist sisteminde (darshan) ebedi, otantik ruh.

Samkhya'da ve ayrıca Yoga'da purusha (erkek), fenomenal evreni oluşturan temel madde olan prakriti (dişi) ile iki ontolojik gerçeklik olarak karşı karşıya gelir. Tüm canlı ve cansız nesneler ve tüm psikomental deneyimler prakriti'nin emanasyonudur. Ruhu esaret altında tutan şey purusha'nın prakriti ile karıştırılmasıdır; purusha'nın prakriti'den ayrılması onun özgürleşmesidir.

Hindistan'ın en eski metni olan Rigveda'da anlatılan ilk yaratılış mitlerinden birinde purusha aynı zamanda evrenin bedeninden yaratıldığı ilk insandır. O hem kurban eden hem de kurbandı ve onun ayini daha sonraki Vedik ve Hindu kurban törenleri için hayali bir prototipti."